Ryszkowski Stanisław h. Nowina (zm. 1608), sędzia ziemski łukowski, marszałek sejmu 1606 r. Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej, dziedziczącej m. in. na wsi Ryszki w pow. łukowskim. Członkowie jej byli zaangażowani w działalność publiczną w woj. lubelskim: wraz ze Stanisławem uczestniczyli w lubelskich sejmikach Paweł (w r. 1595 sędzia ziemski lubelski) i Andrzej (w r. 1607 podwojewodzi lubelski) Ryszkowscy.
R. brał udział w zawiązaniu 16 XII 1586 konfederacji woj. lubelskiego po śmierci Stefana Batorego. Wybrano go wówczas na posła na sejmik generalny w Nowym Mieście Korczynie. Dn. 27 XII t. r. uczestniczył w zjeździe senatorów i szlachty małopolskiej w Krakowie i podpisał jego postanowienia. Być może posłował następnie na sejm konwokacyjny (w diariuszu bez imienia). Dn. 8 V 1587 był na okazowaniu w Lublinie, podpisał podjęte tam uchwały i został deputowanym do sądów kapturowych pow. lubelskiego i urzędowskiego. Możliwe, iż uczestniczył także w sejmie elekcyjnym; było na nim dwóch Ryszkowskich (w diariuszu obaj bez imienia), z których jeden opowiadał się za wyborem Piasta lub królewicza szwedzkiego, a drugi – w. ks. moskiewskiego. Za identyfikacją pierwszego z nich ze Stanisławem przemawia okoliczność, iż był on w końcu października w Krakowie, gdzie zbierali się zwolennicy Zygmunta Wazy. Lubelski sejmik deputacki 11 IX 1589 wybrał R-ego na jednego z deputatów do przygotowania odpowiedzi królowi i hetmanom w sprawie poboru i pospolitego ruszenia. Dn. 16 IX 1596 otrzymał nominację na sędziego ziemskiego łukowskiego. Nadal bywał na lubelskich sejmikach.
W r. 1606 wybrany na sejmiku 13 II, R. posłował na sejm i został wybrany na marszałka sejmu, wbrew opiniom większości, która promowała Prokopa Pękosławskiego. Na tym stanowisku dał się poznać jako umiarkowany regalista i zwolennik kompromisu. Już w mowie na rozpoczęcie obrad wyraził swój przychylny stosunek do króla, ale radził mu iść drogą ustępstw. Stanął też w obronie godności izby, domagając się od króla, aby w chwili przybywania posłów na wspólne posiedzenia z senatem traktować ich z honorem i wyznaczyć im dostatecznie wiele wspólnego miejsca. W trakcie obrad starał się ugodowo załatwiać sprawy sporne. W kwestii obrony granic państwa np. poparł wtedy stanowisko króla, domagającego się powiększenia środków na ten cel. Na zakończenie wygłosił mowę pożegnalną «ukazując roboty niektórych na rozerwanie zgody sejmowej». W nadciągającym rokoszu nie odegrał poważniejszej roli. Zmarł w r. 1608, przed 28 VII.
Niesiecki; Urzędnicy, IV z. 4; – Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, W. 1986 I; Sobieski W., Pamiętny sejm, W.-Kr. 1913 s. 72–4, 181–2, 225; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Arch. Zamoyskiego, IV; Regestra thelonei Vlad.; Script. Rer. Pol., XI (Diariusze sejmowe 1587); Źródła Dziej., XIV 410; – AGAD: Metryka kor. rkp. 140 k. 288–288v.; AP w L.: Castr. Lub. RMO 24 k. 586, RMO 25 k. 134v., RMO 26 k. 442v., RMO 31 k. 317, 551v., Terr. Lub. Dec. 65 k. 529; B. Czart.: rkp. 1623 k. 431–435; B. PAN w Kr.: rkp. 8323 (Lauda lubelskie) k. 40, 41, 44, 46, 60, 65, 78.
Witold Kłaczewski